Saturday, July 21, 2012

સાસુમાં

મારું સાસરું અને મારું ઘર બંને અલગ અલગ શહેરમાં છે એટલે સાસરે જવાનું ઓછુ થાય પણ પ્રસંગોપાત કે વેકેશનમાં અમે જરૂર ત્યાં જઈએ. ત્યાં પહોંચતા ચા-ઠંડુ તુરંત   હાજર હોયતુરંત આરામ કરવાનું કહે. હું ત્યાં પહોંચું તે પેહલા મારા સાસુએ મને ગમતી અને ભાવતી વસ્તુનું લીસ્ટ બનાવી પ્લાન્નીંગ કરી રાખ્યું હોય કે ક્યારે શું કરવું, શું બનાવવું. ઉપરાંત મારા સંતાનો પણ મારા સાસુના લાડલા. તેમની સાથે સાસુ પણ નાના બાળકની જેમ રમવા લાગે, ત્યાં જાય એટલે સંતાનોની ચિંતા બિલકુલ દુર. તેની પાછળ અમારે ભાગ-દોડ કરવામાંથી મુક્તિ અને સાસુના ચહેરા પર એક અલગની ચમક અને આનંદઘરમાં રસોઈ કરવા માટે નોકરો હતા પણ હું જાવ ત્યારે અમુક વાનગી પોતાના હાથે બનાવતા, અને ખુબ પ્રેમથી જમાડતા. સવારે વહેલા ઉઠવાની પણ ના પાડે, અને ઉઠતાની સાથે ગરમ નાસ્તો તૈયાર હોયફરવાના પ્લાન પણ તૈયાર હોય. ત્યાં જઈ એટલે દિવસો ક્યાં પસાર થઇ જાય ખ્યાલ જ ન આવે.

એટલું જ નહિ 2-3 દિવસ ત્યાં રોકાયા પછી અમારે ઘરે જાય ત્યારે પણ નાં પાડવા છતાં પણ કેટલુંય ભાતું ભરી આપે. કોઈવાર અમને ઓછુ ન આવે તેની ખાસ કાળજી રાખે, મેં કેટલીવાર તેમને કહેલું છે કે તમે મારી આટલી બધી પરવા ન કરો પણ કહે જમાય ને તો રાખવા જ જોઈ ને? 

(ઉપરોક્ત શબ્દો વાંચી ઘણી સ્ત્રીને થશે કે અરે વાહ આવું નસીબદાર કોણ છે? જેના સાસુ  આટલી બધી કાળજી રાખે છે, માંન  આપે છે અને કદર પણ કરે છે અને પોતાના મનમાં કેટલાય વિચાર કરવા લાગશે પણ અંતનું વાક્ય વાંચી કેહ્શે બધા જમાયના સાસુ તો આવા જ હોય, વહુના સાસુમાં ભાગ્યે જ આવા  જોવા મળે.)

Thursday, July 5, 2012

ભૂલો ભલે બીજુ બધું..

આપના સમાજમાં દીકરીને પરાયી ગણવામાં આવે છે. દીકરીનું સગપણ થાય ત્યારથી જ તેના શબ્દે મારા ઘરે બોલ આવી જાય છે ત્યારે માં-બાપને ખુશી થાય છે પણ દીકરી દુર ચાલી જશે તેની વેદના પણ હોય છે. થોડા સમયમાં દીકરીના લગ્નની તારીખ આવી જાય છે, હસ્તમેળાપ અને કન્યાવિદાય સાથે કાલે જે દીકરી હતી તે વહુ બની જાય છે. વહુ બનતા જ લગભગ તેની પાસેથી અપેક્ષા રાખવાની શરુ થઇ જાય છે, સાસરે સાસુ-સસરા કે અન્ય કોઈ તેને નીતિ-નિયમોના બંધનમાં બાંધવાનું શરુ કરી દે છે. આ ઘરે શાક આ રીતે બનાવવાનું, ગરમ જોય-ઠંડુ જોય, કોને શું ગમે-શું નહિ વગેરે અને વહુ તે પ્રમાણે કરે રાખે. પોતાને શું ફાવે તે ભૂલી અન્યને અનુકુળ થવા લાગે અને આપની સંસ્કુતી/પરંપરા તેવી નારીને જ આદર્શ નારી માને છે જે કહ્યું કરે, ગમતું કરે. અને આવી સ્ત્રી આપના સમાજમાં આજે પણ છે અને રેહવાની જ છે. સામાન્ય રીતે વહુ ગમે તે કરે તો પણ આપને ત્યા વર્ષોથી ઘરના અન્ય સભ્ય દ્વારા કે સમાજમાંથી એક વાક્ય વારંવાર સંભાળવા મળે છે કે સાસરે ગયા પછી માં-બાપની માયા ઓછી કરવી જોઈએ તો જ સાસરે આકરું ન લાગે, જલ્દી સેટ થવાય અને આવું ઘણું બધું. ઉપરાંત વહુને માવતરે આવવા-જવામાં પણ રોકટોકને એ બધું હોય છે. ઘણી સ્ત્રી આ બધું ચલાવી લે છે તો કોઈ આંખે થઇ તેનો વિરોધ કરે છે. સાસરે પણ તેના સાસુ-સસરાને પોતાના જ માં-બાપ ગણીને રહે છે,, અન્ય સભ્યોમાં પણ ભેદ-ભાવ રાખતી નથી,તેમજ ઘરના સૌ કોઈને સાચવે જ છે, સેવા પણ કરે છે તો પણ સાસરે માં-બાપ//પિયરના નામે ઘણુ સંભાળવું પડે છે અને તે વર્ષોથી આપણી ભારતીય પરંપરામાં ચાલ્યું આવ્યું છે. દીકરો જો તરછોડે/વહુ આવતા તેના વ્યવહારમાં માં-બાપ પ્રતિ ભૂલથી પણ એક શબ્દ વિરોધમાં બોલાય જાય ત્યારે દીકરો તો વહુનો થઇ ગયો વગેરે.. અને બોલતા હોય છે કે માં-બાપ તરીકે અમે તારા માટે આ કરતા, તે કરતા અને તમે લોકો અમને આમ નથી સાચવતા ને તેમ નથી કરતા વગેરે.. ચાલુ થઇ જાય છે. વહુંને તેના માં-બાપને જરૂર પડ્યે તમે લોકોએ વહુના માં-બાપને અપેક્ષા ન રખાય તેમ કેહતા કારણ તે દીકરી છે, પણ એક સંતાનની માં-બાપ પ્રત્યે કે માં-બાપની સંતાન પ્રત્યે લાગણી સમજતા નથી અને દીકરો-વહુ રાખે/ન રાખે ત્યારે ઘણું સંભાળવા લાગે છે. દીકરાના માં-બાપ ભૂલી જાય છે કે વહુના માં-બાપ પણ છે, આપના સમાજમાં દીકરીના માં-બાપ દીકરી પાસે સાસરે ગયા પછી કોઈ અપેક્ષા રાખતા નથી પણ દીકરાના માં-બાપે તેમની લાગણી પણ સમજવી જોઇએ.

માવતરની માયા કયારેય ઓછી થતી નથી,સમય-સંજોગો પ્રમાણે દીકરી ત્યાં જઈ ન શકે ત્યારે તેને પણ દુ:ખ થતું હોય છે પણ તે પોતાના ઘરના વ્યવહારમાં ગુચવાય ગઈ હોય ત્યારે તેની હાલત કઠ્નીય હોય છે. તેમાં પણ સાસરેથી કોઈ ચાલાકી કરી તેને માવતરના વિરુધમાં કઈ કેહવામાં આવે, ત્યાં જવા માટે રોકવામાં આવે.આવા સંજોગોમાં એક સ્ત્રીના શબ્દો તેના માં-બાપ(સાસુ-સસરા)ને..... (માવતરની વિરુધ ન બોલવા ).વિનતીપત્ર. 



માન આપીશું, સેવા કરીશું,પણ માં-બાપને ભૂલવાનું કેહ્શો નહિ,
અગણિત છે ઉપકાર એના, વિસરશો નહિ.


લાખો લડાવ્યા લાડ અમને, કોડ સૌ પુરા કર્યા,
તો પણ કન્યાવિદાય કરી તમારા હસ્તે સોપ્યા.


કાઢી મુખેથી કોળિયા, મોહ્માં દઈ મોટા કર્યા,
અમૃતતણાં દેનાર સામે, ઝેર ઉગળશો નહિ.

પથ્થર પૂજ્યા, પૃથ્વીતણાં, ત્યારે દીઠું અમ મુખડું,
પુનીતજનના કાળજા, મેણાં મારી દુભવશો નહિ.

લાખો કમાઈને, પોતે સુકાઈને પગભર અમને કર્યાં,
જરૂર પડ્યે સ્વાર્થી બની, તારા-મારાના ભેદભાવ કરશો નહિ.

માં-બાપ બની સેવા ચાહો તો, માં-બાપના ભેદ રાખશો નહિ,
સંતાનથી સેવા ચાહો, ત્યારે વહુ પાસેથી દીકરીના હક છીનવશો નહિ.


ભીને સુઈ પોતે અને,સુકે સુવડાવ્યા અમને,
અમીમય આંખને, ફરિયાદ કરી ભીંજવશો નહિ.


પુષ્પો બિછાવ્યા પ્રેમથી, જેને અમારા રાહ પર,
રાહબરના રાહ પર, જવાની ના પાડશો નહિ.

માન આપીશું, સેવા કરીશું, પણ માં-બાપને ભૂલવાનું કેહ્શો નહિ,
પળ પળ પુનીત ચરણની, ચાહના ભૂલવાનું કેહ્શો નહિ.

Monday, July 2, 2012

ઘર-ઘર (ઘર ગોખલા) વાસ્તવમાં અને ખેલ જગતમાં


ઢીગલી મારી ખાતી નથી પીતી નથી રે, આવા બાળગીતો થોડા વર્ષો પેહલા સંભાળવામાં મળતા. આજે, તો ઢીંગલી જોવા નથી મળતી ત્યાં ગીત ક્યાંથી સંભાળવા મળે. આજે, છોકરીઓ પણ નાનપણમાં કોમ્પુટર અને આઈપેડમાં રમવાનું પસંદ કરે છે, જેમ મોટીવયની છોકરીઓ નોકરી કરવાનું પસંદ કરે છે તેમ નાની છોકરીઓના વિચારમાં પણ પરિવર્તન આવ્યા છે. આજે નાની છોકરીઓ પણ તેના માં-બાપ પાસે કિચન સેટને બદલે તેના પાપાને કેહતી હોય છે મને કોમ્પુટર જોય છે, ઈન્ટરનેટ અને પેન ડ્રાઈવ તો જોય જ ને!, ઉપરાંત અન્ય ઘણું..



થોડા વર્ષો પેહલા છોકરીઓ રજા પડે એટલે તેની માં ની જેમ રોટલી વણવા ઉત્સાહિત થતી, રસોડામાં માં ને કેહતી માં મને આપને રોટી વણવી છે. માં તેને સાથે સાથે વણવા માટે રમકડાનો કિચન સેટ લઇ દેતી. દીકરી માં ની સાથે નાના પાટલા પર રોટી બનાવતી, બનાવટી દાળ-ભાત વગેરે બનાવતી. પોતાની બહેનપણીને બોલાવી તેની સાથે પણ આવી રમતો રમતી અને રાજી થતી. નાના નાના કુકર, ગેસના ચુલા, કપ-રકાબી વગેરે આબેહુબ માં જેમ રસોડામાં ગોઢવે તે રીતે ગોઠવવા કોશિશ કરતી અને અનેક ગણી ખુશ થતી. પાપા આવે એટલે તેને નાની રમકડાની ડીશમાં પોતે બનાવેલી ખોટી રસોઈ પીરસવાની, દાદા-દાદીને પણ રીતે અને સૌ કોઈ રસોઈના વખાણ કરે. પાપા કહે બેટા મને તો તારા હાથની રસોઈ બહુ ભાવી, તારી માં બનાવે તેના કરતા પણ સરસ બનાવ્યું છે, જા મારા માટે હજુ કંઈક લઇ આવ. અને દીકરી હોશે હોશે ફરીથી ડીશમાં કંઈક લઇ આવે. આવી ઘણી દીકરીઓ આજે તેના સાસરે સાચે રસોઈ બનાવે છે અને ઘરના સૌ કોઈને ખુશ કરે છે. પરંતુ નાનપણમાં જે ખુશી થઇ તેવી ખુશી વાસ્તવમાં નથી થતી.નાના હોય ત્યારે માત્ર રમવાનું હોય છે, નિર્દોષતા હોય છે પરંતુ  સમય સંજોગો પ્રમાણે જવાબદારીમાં વધારો થાય છે, ઉમર વધતી જાય છે. દીકરીમાંથી માં, સાસુ, દાદી-નાની અનેક પદવી મળતી જાય છે ત્યારે એક જિંદગીથી કંટાળી ગયેલ છે,પોતાની ઓળખ-જિંદગી ભૂલી બીજાના માટે જીવે છે છતા એવું બોલતા હોય છે. અને એટલે પોતાના સંતાનો મોટા થઇને પણ માત્ર હાઉસવાઈફ બનીને રહે તે ઈચ્છતા નથી, દીકરી પોતાની ઓળખ મેળવે, સમાજમાં પોતાની અગલા ઓળખ ઉભી કરે એવું ઈચ્છે છે  અને એટલે   કિચન સેટ લઇ દેવાને બદલે દીકરીને પણ અન્ય રમકડા લઇ દે છે અથવા તો જુદા-જુદા એક્ટીવીટી ક્લાસમાં મુકે છે.

એટલું નહિ આજકાલની દીકરીઓ પણ ઘરના નાના-મોટા કામમાંથી છટકવા પ્રયત્ન કરતી હોય છે, ચા/સરબત પણ  બનાવવા નથી ગમતા એટલે તો હવે રેડીમેડ કોલ્ડ્રીનક્સ, રેડીમેડ ચા વગેરે મળવા લાગ્યું છે એટલે મેહમાન આવે તો આપી દેવાનું. પણ હકીકત છે કે સ્ત્રી માત્ર હાઉસવાઈફ હોય કે વર્કિંગ લેડી અમુક બાબત સાથે તે હમેશા સંકળાયેલ રહે છે, અને એટલે જ  હવે તેને ઘરકામમાં સગવડતા અને સરળતા મળે તેવી અત્યંત આધુનિક વસ્તુઓ આવી ગઈ છે. એટલે તે ઘરના અને બહારના બને કામ કરી શકે છે, ઓછા સમયે ઘરના કામ  થઇ શકે છે જેનો તે અન્ય રીતે ઉપયોગ કરી શકે છે. જેમ કે, હવે રોટલી બનાવવનાં મશીન, લોટ બાંધવાના મશીન, ઓવેન વગેરે ઉપલબ્ધ છે એટલે કામ સરળતાથી અને ઝડપથી થઇ શકે. જેમ, બાળકોને બેગ, કમ્પાસ, વગેરેમાં વેરાયટી મળે છે, પુરુષોને તેની બાઈક, કારમાં અનેક સગવડતા મળે છે તે રીતે સ્ત્રી પણ હવે પોતાના રસોડામાં આધુનિકતા/સગવડતા ઈચ્છે છે. ટૂંકમાં જયારે નાના હતા ત્યારે જે વાસ્તવમાં કામ કરવાનું છે તે ખેલ ખેલતી વખતે ખુબ ગમતું, મજા આવતી પરંતુ વાસ્તવમાં જયારે પરિસ્થિતિનો સામનો કરવો પડે છે ત્યારે તેને ખેલ ગણી સ્વીકારવો પડે છે, મોટા થતા બાળકો, ઘરના વડીલો, કુટુંબના વ્યવહારો વગેરેની સાથે તાલ મિલાવી બાળપણમાં જે  ઘર ગોખલા રમતા તે દિવસો યાદ આવી જાય પણ તેવી મજા/ખુશી આવે તે સત્ય હકીકત છે.